Merkez'den enflasyon raporu: Gıdada gerileme var

Buca Haber Kasım 06, 2023

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat GeliÅŸmeleri Raporu'na göre yıllık enflasyon, gıda ve temel mal gruplarında geriledi.

Türkiye Ä°statistik Kurumunun (TÜÄ°K) haziran ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 3,43 arttığını ve yıllık enflasyonun 0,17 puan düÅŸüÅŸle yüzde 61,36 olarak gerçekleÅŸtiÄŸini açıklamasının ardından TCMB'nin Fiyat GeliÅŸmeleri Raporu da yayımlandı.

Rapora göre bu dönemde yıllık enflasyon, gıda ve temel mal gruplarında gerilerken hizmet ve enerji gruplarında yükseldi, taze meyve ve sebze hariç gıdada fiyat artışları gücünü korudu.

Enerji grubunda akaryakıt fiyatlarındaki düÅŸüÅŸe karşın diÄŸer enerji emtia fiyatlarındaki görünümün gecikmeli etkileriyle artış kaydedilirken doÄŸal gazda tüketimin bedelsiz kullanım sınırının (ilk 25 metreküp) bir miktar üzerine çıkmasıyla, bu kanalın aylık tüketici enflasyonuna 0,22 puanlık etkisi oldu.

Otomobil fiyatları ilk kez geriledi

Temel mal grubunda otomobil fiyatları cari yılda aylık bazda ilk kez gerilerken dayanıklı mal aylık enflasyonu son iki yılın en düÅŸük seviyesinde gerçekleÅŸti.

Yeni sezona geçiÅŸle birlikte giyim ve ayakkabı alt grubunda gerçekleÅŸen dönemsel fiyat artışı, temel mal grubu aylık enflasyonunu yükseltici etkide bulundu.

Hizmet grubunda aylık fiyat artışları güçlü seyretmeye devam ederken yüksek atalet sergileyen kira alt grubu, hizmet fiyatlarını olumsuz etkilemeyi sürdürdü.

Hizmet ve enerjide artış

Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık deÄŸiÅŸim oranları sırasıyla 0,39 ve 0,83 puan artarak yüzde 67,61 ve 69,76 olarak gerçekleÅŸti. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiÄŸinde, bu dönemde hizmet, enerji ve temel mal gruplarının katkıları sırasıyla 0,43, 0,17 ve 0,04 puan artarken gıda ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 0,60 ve 0,21 puan düÅŸtü.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiÄŸinde, B ve C endekslerinde aylık artışlar önemli ölçüde zayıfladı. Fiyat artışları, B endeksini oluÅŸturan gruplardan iÅŸlenmiÅŸ gıdada bir önceki aya kıyasla geriledi, hizmet ve temel mallarda ise daha sınırlı bir yavaÅŸlama kaydetti.

Hizmet fiyatları, ekim ayında yüzde 3,83 oranındaki yükseliÅŸle önceki aylara kıyasla yavaÅŸlamakla birlikte güçlü seyrederken grup yıllık enflasyonu 2,19 puan artışla yüzde 88,65 seviyesine ulaÅŸtı. Bu dönemde en belirgin aylık artış yüzde 7,91 ile kira grubunda gerçekleÅŸirken alt grup yıllık enflasyonu yüzde 100,67 seviyesine ulaÅŸtı.

Ulaştırmada gerileme

Akaryakıt fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün yansımaları ulaÅŸtırma hizmetlerinde hissedilirken havayolu ile yolcu taşımacılığı fiyatlarında yüzde -12,97 ve kara yolu ile ÅŸehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatlarında yüzde -4,57'lik düÅŸüÅŸler izlendi.

HaberleÅŸme alt grubunda yüzde 4,08 olarak gerçekleÅŸen aylık fiyat artışında cep telefonuyla yapılan görüÅŸme ile internet ücretlerindeki yükseliÅŸler belirleyici oldu.

Yemek hizmetlerinin sürüklediÄŸi lokanta-otel grubunda aylık fiyat artışı, otel fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün etkisiyle önceki aya kıyasla bir miktar yavaÅŸladı. Ekim ayında diÄŸer hizmetler alt grubundaki aylık artış, eÄŸitim hizmetleri kaynaklı etkilerin de tamamlanmasıyla, önceki aylara kıyasla belirgin ÅŸekilde güç kaybetti.

 

Giyim ve ayakkabı harici gerileme

Temel mal grubunda yıllık enflasyon 0,18 puan düÅŸüÅŸle yüzde 53,05 olarak gerçekleÅŸti. Yıllık enflasyon, giyim ve ayakkabı alt grubunda yükselirken dayanıklı mallarda daha belirgin olmak üzere, diÄŸer alt gruplarda geriledi.

Dayanıklı mal aylık fiyat artışındaki yavaÅŸlama eÄŸilimi ekim ayında korundu, aylık enflasyon yüzde 0,43 ile sınırlı kaldı. Bu geliÅŸmelerle alt grup yıllık enflasyonu 3,46 puan düÅŸerek yüzde 62,15 seviyesine geriledi.

DiÄŸer temel mallarda, ev ile ilgili temizlik malzemeleri, kiÅŸisel bakım ürünleri ile konutun bakım ve onarımı için malzemeler kalemlerinin etkisiyle fiyatlar yüzde 2,50 yükseldi, yıllık enflasyon 0,68 puan düÅŸüÅŸle yüzde 49,42 oldu.

DoÄŸalgaz tüketimindeki artış etkiledi

Enerji grubunda aylık fiyat artışında 25 metre küpü bedelsiz kullandırılan doÄŸalgaz kaleminde tüketim artışına paralel sepete yansıyan fiyatların yükselmesi etkili oldu. Bu geliÅŸme, aylık tüketici enflasyonunu 0,22 puan yukarı çekti.

Uluslararası petrol fiyatlarındaki geliÅŸmeleri takiben akaryakıt fiyatları yüzde 2,15 gerileyerek enerji grubunda daha olumsuz bir görünümün önüne geçerken ÅŸebeke suyu fiyatları ekim ayında yüksek oranda arttı. Ayrıca, katı yakıtlar ve tüp gaz kalemleri sırasıyla aylık bazda yüzde 6,91 ve 4,67 artış kaydetti.

Aylık bazda artış, yıllıkta azalış

Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları, ekim ayında yüzde 3,20 artarken yıllık enflasyon 3,15 puan azalarak yüzde 71,99 oldu.

Yıllık enflasyon, iÅŸlenmemiÅŸ gıdada 5,77 puan azalışla yüzde 90,40’a, iÅŸlenmiÅŸ gıdada ise 1,34 puan düÅŸüÅŸle yüzde 58,61’e gerilerken mevsimsellikten arındırılmış veriler, taze meyve sebze fiyatlarının sebze fiyatları öncülüÄŸünde yavaÅŸlayarak ılımlı ÅŸekilde arttığına iÅŸaret etti.

Taze meyve sebze dışı iÅŸlenmemiÅŸ gıdada genele yayılan fiyat artışları görülürken baÅŸta kırmızı et olmak üzere, beyaz et, yumurta, kuru yemiÅŸ ve bakliyat gibi kalemler öne çıktı.

Ä°ÅŸlenmiÅŸ gıda grubunda aylık artış geçen aya kıyasla yavaÅŸlarken bu geliÅŸmede süt ve süt ürünleri ile ekmek tahıllar kalemindeki fiyat artışlarının yavaÅŸlaması etkili oldu.

Üretici fiyatlarında enerji etkisi

Yurt içi üretici fiyatları, ekim ayında yüzde 1,94 artarken yıllık enflasyon, 8,05 puan azalışla yüzde 39,39 oldu. Bu gerilemenin temel belirleyicisi enerji grubu oldu.

Yurt içi enerji imalatı fiyatları, aylık yüzde 2,86 düÅŸüÅŸ kaydederken grup yıllık enflasyonu geçen yıl aynı dönemdeki yüksek bazın da etkisiyle 26,32 puan gerileyerek yüzde -12,91 seviyesinde gerçekleÅŸti.

DiÄŸer ana sanayi grupları incelendiÄŸinde, yıllık fiyat artışlarının tüm gruplarda gerilediÄŸi görüldü. Aylık fiyat geliÅŸmeleri, sektörler bazında incelendiÄŸinde ise ham petrol ve doÄŸal gaz, basım ve kayıt hizmetleri, suyun arıtılması ve dağıtılması, giyim eÅŸyaları, diÄŸer madencilik-taÅŸ ocakçılığı ve gıda ürünleri fiyat artışlarıyla öne çıktı.

Paylaş